Tips en ervaringen

Vier valkuilen die je moet vermijden.

IVN-vrijwilliger Bert Lemmens komt al ruim 40 jaar op voor de natuur in zijn woonplaats Laarbeek. Eerst gaf hij natuurexcursies, nu probeert hij het beleid van de gemeente te beïnvloeden. Onder andere via de Omgevingsvisie van zijn gemeente. Zijn oproep: “Zet je ook in voor beleidsbeïnvloeding, dat is heel belangrijk. Want zo kun je echt iets bereiken voor de natuur, echt iets veranderen."

Vijf tips voor succes.

Met de vrijwilligers van Vereniging Hoekschewaards Landschap zet Henk Malta zich in voor de natuur en landschap. Dat doet hij onder andere door invloed uit te oefenen op de omgevingsvisie. “De visie ging vooral over de bebouwde omgeving, terwijl 80% van het landschap bestaat uit landelijk gebied. Daarom hebben we, met succes, gepleit voor meer aandacht voor natuur en landschap."

Sander Elzerman heeft als lid van de Natuurvereniging Eiland IJsselmonde veel contact met gemeente Ridderkerk over vogelbelangen. Gemeenteraadsverkiezingen zijn volgens Sander een mooie aanleiding om contact met de gemeente te leggen. "Bedenk eerst wat je belangrijk vindt: kies een paar specifieke doelen of thema’s, of een bepaald gebied waarop je je wilt richten. Zo kun je je tijd en aandacht focussen, en krijgen politici niet het gevoel dat ze overladen worden met wensen.”

Has Bakker, gemeenteraadslid in Utrecht namens D66, over hoe je als burger je onderwerpen op de kaart kunt zetten in de lokale politiek. "Investeer in een goede relatie en zorg dat het persoonlijk contact wederzijds energie geeft. Wees zo concreet mogelijk in je voorstellen." Deze en meer tips geeft Has met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen, maar ze zijn ook bruikbaar om invloed uit te oefenen als je gemeentelijke een omgevingsvisie of -plan gaat opstellen. 

Juist bij nieuwbouw zijn er goede kansen om meteen duurzaam te bouwen. De gemeente heeft echter geen juridische mogelijkheden om bovenwettelijke eisen te stellen. Toch lukt het gemeente Wageningen, dankzij het duurzaam bouwen beleid, bij vrijwel alle nieuwbouwprojecten tot mooie duurzame resultaten te komen. 

Onderhoud aan bermen en oevers van (vaar-)wegen en andere, vaak kleine, versnipperde stukjes groen (zoals bosjes en bij brughoofden) gaat goed samen met het verhogen van de biodiversiteit. Met de juiste inrichting kunnen ze een belangrijke verbindende schakel kunnen zijn tussen bestaande natuurgebieden. De provincie Zuid-Holland bracht een rapport met natuurbouwstenen uit, dat ontwerpers en projectleiders helpt hiermee aan de slag te gaan.

Zeven partijen zetten zich gezamenlijk in om de transitie naar een natuurinclusieve samenleving te gaan versnellen. In Nederland zijn al prachtige voorbeelden die laten zien dat een natuurinclusieve manier van inrichten, beheren en woningbouw mogelijk is. Een gebiedsgerichte aanpak waarbij partijen samenwerken om te zorgen voor meer verbinding tussen mens en natuur. Waarbij aantoonbaar meerwaarde wordt geboden aan het bevorderen van de biodiversiteit, het bevorderen van de gezondheid alsook het klimaatbestendig maken van onze leefomgeving. 

Artikel van Vogelbescherming Nederland over de energietransitie. Windmolens en zonnevelden gaan meestal ten koste van vogels, natuur en landschap, maar zullen er toch moeten komen. Als we op een verstandige, natuur-inclusieve manier met de energietransitie omgaan is het mogelijk het effect op de meest kwetsbare natuur te  minimaliseren. Door mee te denken - dus niet tégen - kunnen we stoppen met fossiele energie en tegelijkertijd meer natuur realiseren.

De Onlanden is de naam van het grootschalige natuur- annex waterbergingsgebied in de kop van Drenthe. Aan de noordrand van De Onlanden ruimte gezocht voor een aantal maatschappelijke en economische opgaven. Deze ontwikkelingen kunnen effecten hebben op De Onlanden. Maar belangrijker nog: in dit gebied liggen ook kansen voor versterking van de natuur. Daarom heeft de stichting Natuurbelang De Onlanden het initiatief genomen om een eigen visie op dit gebied te geven.

Advies van een wethouder Henk Nijhof: ga samenwerken, net als de boeren al zo lang doen. Daarom zitten die ook altijd aan de overlegtafel. Er zijn gewoon veel te veel natuurclubs, die nu versnipperd opkomen voor natuurbelangen. 

Welke adviezen heeft Henk Nijhof nog meer?

“Als je niet door jouw gemeente bent uitgenodigd om mee te praten, kun je contact zoeken met de projectleider om je kennis of ideeën in te brengen. Of je doet dat in het formele proces: de gemeente moet de concept-omgevingsvisie publiceren zodat mensen daarop kunnen reageren.”

“De Omgevingsvisie is niet in beton gegoten, de raad kan die altijd weer aanpassen. Bijvoorbeeld: als de samenstelling van de raad verandert, kan ook de ambitie veranderen en kan de visie daarop worden aangepast. Dus belangenverenigingen die de weg naar raadsleden weten, kunnen dan nog steeds invloed uitoefenen.”

1. Stel een aantal principes op/thema’s vast die wezenlijk zijn voor wat je wilt bereiken en waar je altijd op terug kunt grijpen.
2. Zorg dat je helemaal voor in het proces invloed uitoefent, al bij de start van het opstellen van de Omgevingsvisie door een gemeente.
3. Kom door de voordeur. Eis via de koninklijke weg een rol op vroeg in het proces van de totstandkoming van een Omgevingsvisie of een Omgevingsplan.
4. Werk samen!

Natuur & Milieu en de Natuur- en milieufederatie Noord-Holland hebben onderzoek gedaan naar mogelijke kansen en bedreigingen door de Omgevingswet voor natuur, milieu en duurzaamheid. De onderzoekers, Marga Robesin en Lex Lohman, hebben naar aanleiding van dat onderzoek vijf tips voor je om actie te ondernemen naar je gemeente. Vijf kansen om iets te doen voor het beschermen van natuur en landschap in jouw omgeving!

Te vaak focussen natuurclubjes vooral op het in kaart brengen van de plant- of diersoort waar hun hart naar uitgaat. De sprekers op het symposium benadrukken: kijk om je heen, zoek samenwerking en zorg dat je op het juiste moment aan tafel zit. Dat is als er overlegd wordt met meerdere partijen.

Vereniging Markdal kreeg de troffee voor pionieren met de Omgevingswet. Inwoners en bedrijven zagen dat alle ruimtelijke plannen vastliepen in het gebied. Dat was reden voor de oprichters ‘om het dan maar zelf te gaan doen'. De vereniging maakt plannen waarvan ze weten dat ze door hun achterban worden omarmd. Zo niet, dan is het plan nog niet rijp en praten ze nog even door tot we overeenstemming hebben over richting en doel.

Henk van Beek is al 36 jaar natuurgids voor het IVN, doet historisch onderzoek voor de Bond en Heemschut en is actief bij de Stichting Middengebied. Hij was betrokken bij het inbrengen van een zienswijze op de Omgevingsvisie van de gemeente Laarbeek. Zijn tips: wacht niet af, ga voor persoonlijk contact en schakel je netwerk in.